ده گام مهم و اساسی در درس پژوهی را بخوانید...

          دانشجومعلم 
            بازدید : 2129
          جمعه 13 فروردین 1395
           نظرات (0)
        

درس پژوهی رویکردی برای توسعه ی حرفه ای است که طی آن معلمان با یکدیگر در جهت تدوین طرح درس ، اجرا ، مشاهده و تحلیل نتایج آن در جهت بهبود یادگیری دانش آموزان همکاری و مشارکت می نمایند ؛ که ده گام اساسی آن را می توانید در اینجا بخوانید.

به گزارش گروه علمی _ آموزشی باشگاه دانشجومعلمان ایران؛ فرایند درس پژوهی چرخه ای است که امروزه در بیش تر کشورهای پیشرفته ی دنیا از استقبال ویژه ای برخوردار است. جهت سهولت بیش تر در درک و یادگیری این فرایند که در واقع یک برنامه ریزی بلند مدت و به نوعی سرمایه گذاری آموزشی محسوب می گردد مراحل آن در ده گام اساسی طرح گردیده است:

گام اوّل: تشکیل گروه، تقسیم کار و مسؤولیّت اعضای گروه

یک گروه 5 نفره می‌تواند به شیوه‌ی زیر سازمان‏دهی شود:

(یک نفر مسؤول هماهنگیـ دو نفر مسؤول نوشتن طرح درس- دو نفرمسؤول اجرای طرح )

اعضای گروه باید علاوه بر مسؤولیّت تعیین شده همگی در یک راستا و به طور مشترک در کلیّه ی فعّالیّت‌ها نقش داشته باشند.

گام دوم: تعیین هدف پژوهش

به عنوان مثال : درگیر ساختن دانش‏آموزان در فرایند یاددهی – یادگیری و این که بیاموزند آن چه را که می‌دانند چگونه در شرایط جدید به کار گیرند.

ملاک انتخاب هدف فوق بر اساس مواردی از قبیل :

· وجود مشکل در ارتباطات شفاهی دانش‏آموزان

· مشکل در به کار بستن دانسته‌ها

· ناتوانی در حلّ مسئله و ... می‏باشد.

گام سوم: تعیین ماده و موضوع درسی

موضوع باید به گونه‌ای انتخاب گردد که برای معلّم و دانش ‏آموزان چالش برانگیز باشد و بتواند گروه درس پژوهی را به هدف بلند مدّت تحقیق برساند. به عنوان مثال:

ماده ‏ی درسی: ریاضی پایه‏ی چهارم

واحد: هندسه

موضوع درس: مساحت مثلّث

انتخاب این موضوع گروه را در راه رسیدن به اهداف گامدوم یاری می‏رساند.

گام چهارم: تدوین طرح درس اوّلیّه توسّط اعضای گروه

هدف کلّیِ موضوع درسی: توانایی محاسبه‏ی مساحت مثلّت.

اهداف ورودی: 1- قاعده، ارتفاع و واحد مساحت را بشناسد و ...

اهداف جزئی و رفتاری- دانش‏آموز بتواند:

1. نظر خود را در خصوص نحوه‏ی محاسبه‏ی مساحت مثلّث بیان کند.

2. مساحت باغچه‌ی مثلّث شکلی را به دست آورد و ...

سایر مراحل طرح درس مانند انتخاب روش‌ها و وسایل، فعّالیّت‌های تدریس، ارزشیابی‏ها و فعّالیّت‌های مکمّل و فوق برنامه بر اساس طرح درس‌های معمول تدوین می‌گردد.

گام پنجم : اجرای اوّلین تدریس

در این مرحله سناریوی نوشته شده (مساحت مثلّث) توسط یکی از اعضای گروه درس پژوهی به گروهی از دانش آموزان تدریس می‌گردد. در ضمن تدریس، سایر اعضای گروه و ناظران از نکات مثبت و منفی تدریس، عکس‌العمل‌های دانش‏آموزان ، سؤالات آنان و ... یادداشت بر می‌دارند. ناظران و اعضای گروه بایستی در نکته برداری، چارچوب معیّنی را لحاظ نمایند. (تمرکز روی میزان فعّالیّت‌های دانش آموزان، اثربخشی روش‌ها، ابزار تدریس و . . .)

گام ششم : گزارش نویسی و نقد و بررسی اوّلین تدریس

در این مرحله هنگام تدریسِ مساحت مثلّث ناظران باید به مواردی مانند :

تسلّط معلّم بر تدریس ؛ میزان توانایی دانش آموزان در کاربرد وسایل اندازه ‏گیریِ واحد مساحت ؛کارآمدی روش‏های تدریس و شیوه‌های ارزشیابی ؛ استنباط دانش آموزان از موضوع یادگیری و... توجّه و بر این اساس گزارش اوّلیّه را تهیّه نمایند.

در پایان تدریس، حتّی الامکان جلسه‏ی تهیّه‌ی گزارش در همان محل انجام شود و از نظرات خود معلّمِ مجری و دانش‏آموزان نیز استفاده گردد. در خاتمه مفسّر نهایی جمع بندی را انجام می‌دهد.

گام هفتم : بازنگری مجدّد طرح درس

در این مرحله گروه درس پژوهی چهار گام اساسی پیشِ رو دارد:

1- جمع‏آوری و بازبینی اطّلاعات مانند یادداشت‌ها، مشاهدات اعضای گروه و ناظران، کار دانش‏آموزان، فیلم تدریس و ...

2- تجزیه و تحلیل داده‌ها ( شواهدی که میزان برآورده شدن اهداف توسّط دانش‏آموزان را نشان می‌دهد).

3- شناسایی تغییرات مورد نیاز (چه تغییراتی و چگونه انجام شود تا گروه را به تحقّق هدف پژوهش برساند).

4- اصلاح طرح درس : فرد مسؤول باید کلیّه‏ی نکاتی را که نیاز به تغییر دارد به صورت برجسته در طرح درس گنجانده و به اطّلاع اعضا برساند تا در نهایت طرح درس نهایی تدوین و آماده‏ی اجرای مجدّد شود .

گام هشتم: تدریس دوم و تمرکز بر تهیّه‌ی گزارش مجدد

در این مرحله یکی دیگر از اعضای گروه یا همان معلّم قبلی ،طرح درس اصلاح شده را به گروه دیگری از دانش آموزان تدریس می‌نماید. ناظران باید تفاوت یادگیری دانش آموزان را در دو تدریس اجرا شده بررسی و درباره‌ی دلایل این تفاوت‌ها بحث نمایند

گام نهم: گزارش نویسی و نقد و بررسی تدریس دوم

در این مرحله علاوه بر فرایند گزارش‏گیری مانند اوّلین تدریس، تفاوت میزان درک و یادگیری دانش‏آموزان، دسترسی مطلوب به اهداف درس و اثربخشی تدریس در تحقّق این اهداف نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

گام دهم: بازتاب و پیامدهای تدریس

مرحله‌ی نهایی در فرایند درس پژوهی ایجاد گزارشی از 9 گام قبلی است که می‌تواند داستان یک چرخه‌ی درس پژوهی را به صورت توصیفی بیان نماید.

این داستان می‌تواند شواهد بررسی شده را مستند سازی نموده و دانش حرفه‌ایِ کسب شده توسط گروه را در عمل شرح دهد.