متن کامل سند ائتلاف ملی «نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان»

«سند ائتلاف نظام مراقبت اجتماعی از دانش‌آموزان» در 16 آذر امسال در شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی تحت عنوان میثاق همکاری‌های چندجانبه میان وزارت آموزش و پرورش، قوه قضائیه، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، وزارت تعاون، کمیته امداد، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی(ره)، وزارت بهداشت، ناجا و سازمان بهزیستی کل کشور تصویب شد.

به گزارش باشگاه دانشجومعلمان ایران به نقل از ایسنا؛ در این سند تفاهم چندجانبه تاکید شده است که در راستای عمل به منویات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) مبنی بر تلاشی سازمان یافت، علمی و فراقوه‌ای، ائتلاف ملی به منظور استقرار نظام مراقبت اجتماعی دانش آموزان با هدف استفاده حداکثری از توان و ظرفیت علمی، خدمتی، حمایتی، اجرایی، نظارتی و تامینی به منظور تحقق پیشگیری رشد مدار و توجه به رشد و تکامل یکپارچه دانش آموزان به صورت مشترک بین وزارت آموزش و پرورش، قوه قضائیه، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، کمیته امداد حضرت امام خمینی(ره)، نیروی انتظامی، وزارت تعاون و بنیاد برکت تشکیل و سند ائتلاف ملی نظام مراقبت اجتماعی دانش آموزان منعقد شد.

ماده 1: کلیات

1-1 موضوع سند: ائتلاف ملی در توجه سازمان یافته به سرنوشت کودکان و نوجوانان میهن اسلامی از طریق مشارکت در طراحی و استقرار نظام جامع مراقبت اجتماعی دانش آموزان در مدرسه.

تبصره: مهار زمینه‌های آسیب اجتماعی در سه فضای مدرسه ، خانواده و محله با تاکید بر مدرسه به عنوان جدی‌ترین فضای اجتماعی کودکان نوجوانان.

1-2 تعریف نظام مراقبت اجتماعی: منظور از نظام مراقبت اجتماعی دانش آموزان، مجموعه‌ای نظام یافته از خدمات و برنامه‌ها، شامل غربالگری، آموزش، توانمندسازی و حمایت‌های روانی اجتماعی، به منظور مراقبت دانش‌آموزان در برابر رفتار‌های پرخطر، آسیب‌های اجتماعی و جرائم از طریق مداخله بموقع و موثر است.

ماده 2: اهداف و چارچوب ائتلاف

2-1 هدف کلی: تامین و ارتقای مراقبت‌های اجتماعی از دانش‌آموزان مدارس با رویکرد توانمندسازی مدرسه محور

2-2 اهداف اختصاصی

2-2-1 استقرار نظام جامع مراقبت اجتماعی برای دانش آموزان ( مدرسه محور، خانواده محور، محله محور) از طریق مشارکت بین بخشی مبتنی بر مدل بومی و سبک زندگی اسلامی - ایرانی

2-2-2 گسترش آموزش‌های رشد مدار در زمینه پیشگیری از رفتارهای پرخطر، آسیب های اجتماعی و بزهکاری

2-2-3 ایجاد نظام شناسایی دانش‌آموزان آسیب پذیر و آسیب دیده از طریق چک‌لیست‌های علمی

2-2-4 طراحی و توسعه مداخلات موثر حمایتی و توانمندسازی برای دانش آموزان

2-2-5 استقرار نظام ارجاع مناسب ارائه خدمات و حمایت‌ها به دانش آموزان

2-2-6 ظرفیت سازی جهت افزایش عوامل محافظت کننده و کاهش عوامل مخاطره‌آمیز دانش‌آموزان در مدرسه ، خانواده و محله

2-2-7 هم افزایی منابع و برنامه های دستگاهها و نهادها و بسیج ظرفیت مشارکت مردمی و خیریه برای نظام مراقبت های اجتماعی

تبصره : پیاده سازی صد در صدی نظام مراقبت اجتماعی دانش آموزان به منظور پوشش مدارس تا پایان برنامه ششم توسعه مورد تاکید است.

2-3 چارچوب همکاری‌های بین بخشی

2-3-1 ایجاد دبیرخانه به منظور به اشتراک گذاری منابع و ظرفیت‎های مشترک به منظور تامین اهداف سند.

2-3-2 ایجاد نظام شناسایی و تقویت عوامل محافظت کننده و دیده بانی مستمر عوامل مخاطره‌آمیز دانش‌آموزان در مدرسه، خانواده و محله

2-3-3 ایجاد سامانه جهت شناسایی کودکان و نوجوانان لازم التوجه به منظور اجرای مداخلات آموزشی، روانی و اجتماعی پیشگیرانه

2-3-4 پیاده سازی نظام غربالگری و ارجاع

2-3-5 تامین خدمات مشاوره ای به دانش آموزان و خانواده های آنان

2-3-6 تامین خدمات حمایتی و مددکاری به دانش آموزان

2-3-7 تامین معاضدت‌ها و حمایت‌های قضایی برای دانش آموزان

2-3-8 ایجاد ساز و کار برای اجرای برنامه های مشترک در حوزه پیشگیری وضعی به منظور کاهش عوامل مخاطره آمیز دانش آموزان

2-3-9 ارزیابی و نیازسنجی مستمر، شناسایی فرصتها و جذب مشارکت های مردمی و به اشتراک گذاری ظرفیتهای خیریه و مردم نهاد دستگاهها و نهادهای عضو

2-3-10 استقرار نظام بازخورد، پایش و سنجش اثربخشی

ماده 3 - سازمان ائتلاف (همکاری بین بخشی)

3-1 - مدت سند: مدت اجرای این سند جهت تکمیل مطابق با سال‌های اجرای برنامه ششم، 1395 تا 1400 هجری شمسی و بر اساس فازبندی مورد اشاره در این سند خواهد بود که متعاقبا در طی برنامه‌های بعدی تداوم خواهد یافت.

3-2 شورای سیاست‌گذاری

به منظور تدوین سیاستهای کلان، نظارت بر حسن اجرای این سند و نظارت و ارزشیابی پیشرفت طرح، شورای سیاست‌گذاری با ترکیب زیر تشکیل می‌شود: سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به عنوان رئیس شورا، قوه قضائیه به عنوان دبیر شورا، وزارت آموزش و پرورش به عنوان دبیر شورا، وزارت بهداشت، وزارت تعاون، سازمان بهزیستی کشور، نیروی انتظامی، کمیته امداد حضرت امام خمینی(ره) و بنیاد برکت.

تبصره 1: دبیرخانه شورای سیاست‌گذاری در معاونت اجتماعی قوه قضائیه مستقر بوده و جلسات شورا با پیگیری و هماهنگی دبیرخانه مربوطه در معاونت اجتماعی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور برگزار می‌شود.

تبصره 2: جلسات شورا به صورت فصلی تشکیل و تصمیمات آن با اکثریت آرای حاضرین ، لازم‌الاجرا خواهد بود.

3-3 کمیته علمی - اجرایی:

به منظور تدوین شیوه نامه های اجرایی، هدایت عملیات اجرا، تدوین معیارها، تدوین استانداردها، و پیشنهاد سیاست های کلان و راهبردی، کمیته علمی – اجرایی با ترکیب زیر تشکیل می‌گردد: سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به عنوان رئیس شورا، قوه قضائیه به عنوان دبیر شورا، وزارت آموزش و پرورش به عنوان دبیر شورا، سازمان بهزیستی کشور، وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی، نیروی انتظامی، کمیته امداد حضرت امام خمینی(ره)، وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی و بنیاد برکت.

تبصره 1: دبیرخانه در معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش و با مسئولیت معاونت مذکور مستقر خواهد بود.

تبصره 2: جلسات کمیته حداقل ماهانه یکبار تشکیل و تصمیمات آن با اکثریت آرای حاضرین لازم‌الاجرا خواهد بود.

ماده 4: روش شناسی اقدام

4-1 فاز اجرا

4-1-1 مرحله اول: اجرای آزمایشی در مدارس سه شهرستان به صورت آزمایشی و ارزیابی اثربخشی ( سال آخر برنامه پنجم و سال اول برنامه ششم منطبق با سال تحصیلی 95-1394 و 96-1395 )

4-1-2 مرحله دوم: ارزشیابی و اعتبار بخشی و تعمیم به مدارس یک شهرستان از هر استان کشور (سال دوم وسوم برنامه ششم منطبق با سال تحصیلی 98-1397 و 97-1396 )

4-1-3 مرحله سوم: تسری، تثبیت و استقرار به مدارس کل کشور (از سال چهارم برنامه ششم منطبق با سال تحصیلی ایران 1400 -1399 به نحوی که تا پایان برنامه ششم کلیه مدارس کشور تحت پوشش برنامه قرار گرفته باشند)

4-2 نظام مراقبت:

4-2-1 شناسایی و غربالگری در مدارس از طریق شواهد میدانی

تبصره: از مرحله دوم، از آزمونهای استاندارد روانی، آزمون‌های خطرپذیری، شواهد کلینیکی و چک لیست ها نیز استفاده خواهد شد.

4-2-2 آموزش‌های رشد مدار

4-2-2-1 آموزش و توانمندسازی معلمان و والدین

4-2-2-2 تولید برنامه درسی پیشگیری مربوط به هر دوره تحصیلی و منابع کمک آموزشی آن

4-2-2-3 برگزاری و اجرای دوره های آموزشی رشد مدار پیشگیری

4-2-2-4 اجرای فعالیت های مکمل و ترویجی

4-2-3 مداخلات وضعی و روانی – اجتماعی

4-2-3-1 اقدامات مداخلهای برای کاهش عوامل مخاطره آمیز ( از جمله اقدامات انتظامی و مناسب سازی فضاها)

4-2-3-2 برگزاری جلسات و دوره‌های آموزشی برای خانواده ها ( بویژه موارد لازم التوجه )

4-2-3-3 خدمات و حمایتهای روانی اجتماعی

4-2-3-4 خدمات مددکاری به خانواده‌ها

4-2-3-5 معاضدت های حقوقی و مالی مورد نیاز

4-2-3-6 مشاوره‌های خانوادگی و فردی

4-2-3-7 معاضدت‌های تحصیلی

4-2-3-8 درمان و بازتوانی

ماده 5 - تعهدات ائتلاف

5-1تعهدات مشترک :

5-1-1 شناسایی و تقویت عوامل محافظت کننده و دیده بانی مستمر عوامل مخاطره آمیز دانش آموزان در مدرسه ، خانواده و محله

5-1-2 ارائه خدمات آموزشی پیشگیرانه به دانش آموزان لازم التوجه و خانواده‌های آنان

5-1-3 تهیه منابع آموزشی و فرهنگی پیشگیرانه برای دانش آموزان

5-1-4 به اشتراک گذاری ظرفیتها برای ارائه حمایتها و خدمات مداخله ای روانی – اجتماعی برای دانش آموزان و خانواده‌های آنان

5-1-5 حمایت از اجرای پروژه‌های علمی پژوهشی در راستای استقرار نماد

5-2تعهدات اختصاصی

5-2-1 تعهدات سازمان مدیریت و برنامه ریزی

5-2-1-1 پیش بینی اعتبارات متناسب با وظایف در قالب اعتبارات سازمانها

5-2-1-2 درج موضوع مراقبت اجتماعی مدرسه محور، بعنوان یکی از احکام برنامه ششم توسعه و زمینه سازی برای پیاده سازی آن در طول برنامه ششم و برنامه‌های توسعه بعدی

5-2-1-3 مشارکت در تدوین و بهبود مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح

5-2-1-4 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه

5-2-1-5 پایش و ارزیابی عملکرد ائتلاف با مشارکت دستگاه‌های همکار

5-2-2 تعهدات وزارت آموزش و پرورش

5-2-2-1 انتخاب و هماهنگی مدارس مجری طرح

5-2-2-2 آموزش معلمان مجری آموزش های رشد مدار

5-2-2-3 توانمند سازی کارکنان مدارس در زمینه مراقبت اجتماعی از دانش آموزان

5-2-2-4 برگزاری جلسات آموزشی با خانواده ها

5-2-2-5 استقرار خدمات مدیریت مورد و هماهنگی برای ارجاع افراد در معرض خطر و پرخطر

5-2-2-6 ارائه معاضدت های تحصیلی به دانش آموزان

5-2-2-7 مشارکت در توسعه مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح

5-2-2-8 استقرار دبیرخانه کمیته علمی-اجرایی مربوط به طرح

5-2-2-9 تشکیل کمیته مراقبت اجتماعی در مدارس کشور

5-2-2-10 همکاری موثر در تدوین ابزارهای شناسایی آسیب های اولویتی دانش آموزان

5-2-2-11 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه

5-2-3 - تعهدات قوه قضائیه

5-2-3-1 مساعدت در فراهم‌سازی بسترهای حقوقی، قانونی و حاکمیتی اجرای تصمیمات و راهکارهای اساسی

5-2-3-2 تدوین و پیشنهاد لیست عناوین آسیب های اولویتی ( آسیب های دروازه ورود به چرخه بزهکاری و جرم ) با پوشش حد اکثری شاخص نهادهای داخلی و بین المللی

5-2-3-3 پیگیری تصویب مقررات، ضوابط، آئین‌نامه‌ های اجرایی و دستورالعمل‌های مرتبط با پیشبرد اهداف این سند و ایجاد الزامات اجرائی مورد نیاز

5-2-3-4 همکاری موثر در تدوین ابزارهای شناسایی آسیب های اولویتی دانش آموزان مربوط به استقرار فاز دوم برنامه ( موضوع تبصره یک بند الف چرخه نظام مراقبت اجتماعی)

5-2-3-5 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه

5-2-3-6 استقرار دبیرخانه شورای سیاست‌گذاری مربوط به طرح

5-2-3-7 مشارکت در تدوین و بهبود مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح

5-2-3-8 ارائه معاضدت های قضایی به دانش آموزان و خانواده ها

5-2-3-9 مشارکت در طراحی و اجرای فعالیت های پیشگیری و مراقبت اجتماعی در مدارس

5-2-4 تعهدات سازمان بهزیستی کشور

5-2-4-1 همکاری موثر در تدوین ابزارهای شناسایی آسیب های اولویتی دانش آموزان مربوط به استقرار فاز دوم برنامه ( موضوع تبصره یک بند الف چرخه نظام مراقبت اجتماعی)

5-2-4-2 همکاری موثر در تدوین و تقویت مبانی و مستندات نظری و شواهد معتبر نظام مراقبت اجتماعی

5-2-4-3 مشارکت موثر در امکان سنجی و ظرفیت شناسی برای طراحی و ارائه بسته های خدمتی و حمایتی نظام مراقبت اجتماعی دانش آموزان

5-2-4-4 پایش و ارزیابی علمی نتایج پیاده سازی و استقرار پروژه

5-2-4-5 مشارکت در تدوین و بهبود مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح

5-2-4-6 گسترش رویکرد پیشگیری جامعه – محور

5-2-4-7 مشارکت در آموزش پیشگیری در مدارس

5-2-4-8 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه

5-2-5 تعهدات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

5-2-5-1 همکاری موثر در تدوین ابزارهای شناسایی آسیب های اولویتی کودکان و نوجوانان مربوط به استقرار فاز دوم برنامه ( موضوع تبصره یک بند الف چرخه نظام مراقبت اجتماعی)

5-2-5-2 همکاری موثر در پیش بینی ابزارهایروان شناختی و تدبیر راهکارهای پایش رفتار کودکان در حوزه های روان شناختی و اجتماعی )؛

5-2-5-3 همکاری در تدوین چک لیست های شناسایی نشانه های روانی ، رفتاری و جسمی آسیب های اولویتی کودکان و نوجوانان مربوط به استقرار فاز دوم برنامه

5-2-5-4 مشارکت در توسعه مستندات کلان ، راهبردی و فنی مربوط به طرح

5-2-5-5 ارائه خدمات و حمایت‌های درمانی به دانش‌آموزان در قالب نظام شبکه بهداشتی درمانی کشور

5-2-5-6 ارائه خدمات غربالگری

5-2-5-7 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه

5-2-5-8 استفاده از ظرفیت ها و زیرساخت های موجود برای مراقبت اجتماعی از دانش آموزان

5-2-5-9 مشارکت در اجرای فعالیت های آموزشی و فرهنگی در زمینه پیشگیری از آسیب های اجتماعی

5-2-6 تعهدات نیروی انتظامی

5-2-6-1 مشارکت در تدوین و بهبود مستندات کلان ، راهبردی و فنی مربوط به طرح

5-2-6-2 ارائه خدمات و حمایت های انتظامی برای مدارس، دانش‌آموزان و یا خانواده آنان

5-2-6-3 استفاده از ظرفیت ها و زیرساخت های موجود برای مراقبت اجتماعی از دانش آموزان

5-2-6-4 مشارکت در اجرای فعالیت های آموزشی و فرهنگی در زمینه پیشگیری از آسیب های اجتماعی

5-2-6-5 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه

5-2-7 تعهدات کمیته امداد حضرت امام خمینی(ره)

5-2-7-1 مشارکت فعال در تدوین و تامین بسته های خدمتی و حمایتی بر اساس وظایف و توان واقعی سازمان علی الخصوص بسته حمایت اقتصادی و بسته خدمات مددکاری بر اساس آسیب های اولویتی طرح

5-2-7-2 تعیین میزان شایستگی دریافت این بسته ها و ترتیب قرار گیری در نظام ارجاع

5-2-7-3 مشارکت در تدوین و بهیود مستندات کلان ، راهبردی و فنی مربوط به طرح

5-2-7-4 ارائه خدمات و حمایت های اجتماعی و مددکاری به دانش آموزان

5-2-7-5 ارائه خدمات اورژانس اجتماعی به دانش آموزان و خانواده ها

5-2-7-6 استفاده از ظرفیت ها و زیرساخت های موجود برای مراقبت اجتماعی از دانش آموزان

5-2-7-7 مشارکت در اجرای فعالیت های آموزشی و فرهنگی در زمینه پیشگیری از آسیب های اجتماعی

5-2-7-8 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه

5-2-8 تعهدات وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی

5-2-8-1 مشارکت در تدوین و بهبود مستندات کلان، راهبردی و فنی مربوط به طرح

5-2-8-2 تدوین و تامین بسته های حمایتی برای دانش آموزان

5-2-8-3 استفاده از ظرفیت ها و زیرساخت های موجود برای مراقبت اجتماعی از دانش آموزان

5-2-8-4 مشارکت در اجرای فعالیت های آموزشی و فرهنگی در زمینه پیشگیری از آسیب های اجتماعی

5-2-8-5 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه

5-2-9 تعهدات بنیاد برکت

5-2-9-1 مشارکت در تدوین و بهیود مستندات کلان ، راهبردی و فنی مربوط به طرح

5-2-9-2 مشارکت در ارائه بسته های حمایتی برای دانش آموزان

5-2-9-3 همکاری و حمایت موثر در طراحی نیازهای فن آوری نماد، و ارائه راهکار برای بکارگیری ظرفیت های ملی نظیر شناسنامه سلامت دانش آموزان

5-2-9-4 پیگیری اضافه شدن چک لیست های نظام مراقبت به شناسنامه سلامت دانش آموزی

5-2-9-5 طراحی راهکارهای خلاقانه برای رفع خلاء و نیاز نظام مراقبت اجتماعی دانش آموزان به نیروی انسانی متخصص در کشور

5-2-9-6 همکاری در توسعه مدارس در مناطق محروم و نیازمند

5-2-9-7 به اشتراک گذاری منابع اطلاعاتی مورد نیاز برای اجرای پروژه

ماده 6 اختیارات نهادهای همکار

نهادها و سازمانهای حاضر در سند ائتلاف می‌توانند از اطلاعات و نتایج علمی و تخصصی گرد آوری شده بر اساس موضوع این سند ، ضمن رعایت قوانین و مقررات و استانداردهای مربوط، بهره برداری مورد نیاز خود را داشته باشند.