بازی جدید برای سرگرم کردن فرهنگیان!!/ بانک سرمایه ظرفیت لازم را ندارد

تغییر نام بانک سرمایه به بانک فرهنگیان هر ازگاهی بر سر زبانها می افتد و نقل محافل مردم به ویژه فرهنگیان می شود که به نظر می رسد این حرفها یک بازی برای سرگرم کردن معلمان باشد!

به گزارش باشگاه دانشجومعلمان ایران به نقل از پانا؛ بودجه آموزش و پرورش در سال جاری، بیش از 30 هزار میلیارد تومان است، که البته مبلغ قابل توجهی است. از این مبلغ، بیش از 28 هزار میلیارد آن، مربوط به حقوق و دستمزد فرهنگیان است که از طریق بانک ملی پرداخت می شود و البته بانک ملی، در قبال این مبلغ زیاد، خدمات اندکی را در این دوسال گذشته ارائه کرده است(پرداخت وام کم بهره 5 میلیون تومانی به 240 هزار فرهنگی). می توان با انتقال این مبلغ به بانک سرمایه، که متعلق به صندوق ذخیره فرهنگیان است، سود کثیری را به آموزش و پرورش رساند.

رمزگشایی از عملکرد ضعیف صندوق ذخیره فرهنگیان 

به اذعان مسئولان صندوق ذخیره فرهنگیان سالیانه مبالغ بالایی بابت سود سپرده صندوق به حساب سهامداران و البته مبالغ زیادی بابت پاداش پایان خدمت فرهنگیان به معلمان پرداخت می شود که این ارقام نشان دهنده گردش مالی بالای این بنگاه اقتصادی بزرگ است. 

هدف از این مطلب که در دو بخش تنظیم شده است بیان عملکرد ضعیف و توام با روابط ناصحیح در یکی از بزرگترین نهادهای مالی مردمی متعلق به فرهنگیان کشور است. بخش اول به صندوق ذخیره فرهنگیان به عنوان شرکت هلدینگ و بخش دوم به بانک سرمایه که بیش از 70 درصد سهام آن بطور مستقیم و غیرمستقیم متعلق به صندوق ذخیره فرهنگیان است اختصاص دارد.  

البته این مطالب تنها بخشی از اتفاقات به وقوع پیوسته است که تاکنون افشا شده است.

صندوق ذخیره فرهنگیان در خرداد 74 بر اساس مصوبه مجلس و در راستای اجرای تبصره 63 قانون برنامه دوم توسعه با هدف حمایت و کمک به تامین مالی فرهنگیان پس از دوران خدمت، تاسیس شد و فعالیت آن بر اساس مواد 147 و 53 قانون برنامه‌های توسعه سوم و چهارم استمرار یافت. 

 صندوق ذخیره یک صندوق کمک‌ بازنشستگی است. فرهنگیان می‌توانند جهت افزایش قدرت مالی خود در دوران بازنشستگی ماهانه حداکثر مبلغ 5 درصد حقوق و مزایای خود را به حساب صندوق واریز کنند و دولت نیز موظف است همه‌ساله معادل مبلغ فوق را که به‌همین منظور در بودجه‌های سالانه منظور می‌شود، به صندوق واریز کند.

صندوق ذخیره فرهنگیان در انتها، سهم‌الشرکه فرهنگیان که عبارت است از جمع پرداختی عضو و پرداختی دولت به علاوه سود متعلقه را در هنگام بازنشستگی و از کارافتادگی یا بازخریدی به آنان و در صورت فوت به وراث آنها مسترد می‌کند.

صندوقی مستقل اما زیرنظر آموزش و پرورش 

این صندوق در ظاهر مستقل اما متعلق به وزارت آموزش و پرورش است که انتخاب اعضای هیات مدیره، مدیرعامل و رئیس هیات مدیره و بازرس از وظایف و اختیارات هیات امنا است و رییس هیات امنا وزیر آموزش و پرورش؛ نائب رییس هیات امنا، معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش و در این میان پنج نفر از فرهنگیان شاغل و یا بازنشسته و یا متخصصان اقتصادی کشور به انتخاب وزیر آموزش و پرورش نیز به عنوان اعضای هیات امنا انتخاب می شوند بنابراین تمامی تصمیمات و خط مشی موسسه از سوی وزارت آموزش و پرورش و بطور قانونی اتخاذ می شود.

در حال حاضر صندوق در رشته های مختلف اقتصادی از ساخت و ساز مسکن و خرید و فروش زمین تا کارخانه داری و بیمه و بانکداری و خرید و فروش سهام و صادرات و واردات و.... بدون رعایت تشریفات قانونی معاملات (مزایده و مناقصه) فعالیت می کند.

بازار مسکن اصلی ترین درآمد صندوق ذخیره فرهنگیان

ظاهرا دلالی زمین و ساخت و ساز مسکن اصلی ترین منبع درآمد صندوق است. این صندوق متعلق به وزارت آموزش و پرورش نیست.

هیات امنا نقش مجمع عمومی را به نیابت از اعضا برعهده دارند. یکی از انتقادهای اعضای صندوق، فقدان مکانیسمی برای نظارت اعضا بر فعالیت ده ها شرکتی است که توسط این موسسه اداره می شوند. پیرامون میزان سرمایه، میزان سود، نوع فعالیت و وظایف این موسسه اطلاعات دقیقی منتشر نمی شود و همین امر به شایعات گوناگون دامن می زند.  

اعضای صندوق، مدیران اجرایی و نمایندگان مجلس از موسسه صندوق ذخیره توقعات متفاوت و متناقضی دارند که اغلب با اساسنامه و فلسفه تاسیس این موسسه مغایر است. در گذشته مکررا از نقدینگی صندوق برای رفع مشکلات مالی وزارتخانه استفاده شده است. تلاش مجلس برای نظارت بر این موسسه نیز تا کنون بی نتیجه بوده است.

صندوقی پر رمز و راز! 

معلمان از این صندوق به عنوان صندوق پر از راز و رمز نام می برند.  

از آنجایی که این صندوق بر اساس مصوبه قانونی مجلس تصویب شده هر گونه تغییر در اساسنامه باید با مصوبه و حداقل اطلاع مجلس انجام شود و فرهنگیان هم در جریان آن قرار گیرند.

عدم شفافیت، نبود نظارت اعضا، حجم بالای سرمایه (بیش از 7 هزار میلیارد تومان به ارزش روز) و انجام فعالیت های گوناگون از صادرات تا واردات و تولید و ساخت مسکن و خرید و فروش سهام بورس و وجود ده ها شرکت تو درتو در زیرمجموعه این موسسه که حتی مدیرعامل صندوق هم از وجود برخی از آنها بی اطلاع است، موسسه صندوق را به محیط مناسبی جهت رشد تخلفات و رانت تبدیل کرده است.

اغلب اعضا از فعالیت صندوق ناراضی و به سلامت مالی آن مشکوکند. با توجه به نقش مخرب این موسسات در اقتصاد کشور شاید بهترین کار نظرخواهی از اعضا در باره انحلال یا ماندگاری این صندوق باشد. 

قصه پر غصه بانک سرمایه  

اما قصه بانک سرمایه پرغصه ¬تر از صندوق ذخیره فرهنگیان است. بانک سرمایه که به عنوان ششمین بانك خصوصی ایران و اولین بانك خصوصی با بیشترین سرمایه اولیه در كشور به مبلغ 353 میلیارد تومان براساس مجوز شماره 4613/ه مورخ 18/10/1384 صادره از سوی بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران عملاً فعالیت خود را در عرصه بانكداری كشور آغاز نموده است.

از بدو تاسیس تا کنون دچار تغییرات متعدد و پیاپی مدیریتی شده به نحوی که تاکنون شاهد تغییر 12 مدیرعامل یا سرپرست در این بانک در کمتر از مدت 11 سال بوده ایم. عدم ثبات مدیریتی و تغییرات بی پایان آن به یکی از عوامل تخلف و تضعیف جایگاه بانک بدل شده و صدمات جبران¬ ناپذیر و مهلکی را بر پیکر آن وارد کرده است و دور باطل تغییرات بدون مطالعه و عدم آسیب شناسی و ارائه راهکار در جهت برون رفت از مشکلات این بانک با راحت ترین کار یعنی پاک کردن صورت مسئله و تغییر مدیران روزگار گذرانده است.

مقایسه  دو بانک خصوصی 

برای مثال بانک "پ" و بانک سرمایه در فاصله کمتر از یکماه و تقریبا با یک سرمایه از یکدیگر آغاز بکار نمودند. 

بانک "پ" با ثبات مدیریتی مناسب با ایجاد شرکت های بیمه، لیزینگ، سرمایه گذاری و… به یکی از سودآور ترین بنگاه های اقتصادی کشور تبدیل شده و بانک سرمایه متأسفانه با عدم ثبات مدیریتی و تغییرات پی دی پی روزگار نامناسبی را در حال سپری کردن است.

در حال حاظر بانک "پ" با سرمایه 4200 میلیارد تومانی دارای ارزش بازار 6700 میلیارد تومان می باشد، اما بانک سرمایه بنا به دلیل ضعف عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان در اداره شرکت¬های زیرمجموعه خود دارای سرمایه 400 میلیارد تومان و ارزش بازار 740 میلیارد تومان است.

تحقیق و تفحص مجلس از بانک سرمایه 

البته موضوعی که قبلا دامن¬گیر بانک سرمایه بود و است اعطای وام 220 میلیارد تومان به بانک زنجانی و وام 125 میلیارد تومانی به یکی از بزرگترین بدهکاران بانکی آن هم بدون دریافت وثایق کافی است. 

در واقع این امر یکی از مهم‌ترین محورهای تحقیق و تفحص مجلس مربوط به معوقات بانکی بانک سرمایه است. به بیان دیگر 50 درصد از معوقات بانک سرمایه دست 4 نفر است که به صورت تسهیلات بدون پشتوانه به آنان داده شده است. این در حالی است که حدود 73 درصد از سهام این بانک متعلق به فرهنگیان است و با حقوق ناچیز آنان فعالیت دارد. 

عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان سال‌هاست که با اعتراض جامعه فرهنگیان مواجه است که به تعدادی از این سوالات و ابهامات در ذیل اشاره کرده‌ایم. 

صندوق ذخیره فرهنگیان با سرمایه معلمان اقدام به فعالیت‌های اقتصادی می‌کند و املاک و سهام‌هایی که صندوق خریداری کرده، افزایش قیمت داشته‌اند که باید سهم این ارزش افزوده به اعضا پرداخت شود اما هم‌اکنون این سهم به اعضا پرداخت نمی‌شود.

کوچکی نژاد:ابهامات در صندوق ذخیره زیاد است 

جبار کوچکی‌‌نژاد نایب رئیس وقت کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به ارائه گزارشی از صندوق ذخیره فرهنگیان به این کمیسیون و موافقت اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات با تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان،‌عنوان کرد:‌بررسی ابعاد مختلف عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان آغاز شده است. در بررسی‌های اولیه انجام شده از عملکرد صندوق ذخیره فرهنگیان وجود ابهامات بسیاری شناسایی شده است.

نام ˝بانک سرمایه˝ را به ˝سرمایه فرهنگیان˝ تغییر دهید

سیدجواد حسینی، مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی در جمع مدیران و روسای بانک سرمایه سراسر کشور گفت : فرهنگیان همواره به دنبال این بودند که بانکی مانند سرمایه که تحت عنوان نام معلمین فعالیت می کند در پیوست و ارتباط نزدیک با این قشر باشند و بهتر است نام این بانک به سرمایه فرهنگیان تغییر کند تا بتوان در نام و عمل به معلمین ثابت کنیم که این‌ بانک در مسیر خدمت رسانی به آن ها گام برمی دارد.

وی اظهار داشت: متاسفانه فرهنگیان ما به دلایلی خاص اعتمادشان نسبت به این بانک کمرنگ شده و قطعا اگر بتوانیم با همین روند مطلوب برنامه ها را پیش ببریم قطعا این اعتماد بیش از پیش هم بازخواهد گشت.

مدیرعامل وقت بانک سرمایه: نام بانک سرمایه تغییر نمی کند 

علیرضا حیدرآبادی پور مدیرعامل وقت بانک سرمایه اردیبهشت 95 در گفت و گو با خبرنگار آموزش و پرورش پانا درخصوص تغییر نام بانک سرمایه و افزودن شدن پسوند فرهنگیان به نام این بانک اظهار داشت: صندوق ذخیره فرهنگیان از طریق شرکت های تابعه تقریبا مالکیت 48 درصد از سهام بانک سرمایه را در اختیار دارد. پیشنهاد تغییر نام از طرف همین شرکت های صندوق ذخیره فرهنگیان مطرح شد.

وی که اکنون از این بانک رفته است افزود: بحث تغییر نام بانک یا اضافه شدن پسوند و پیشوند در هیئت مدیره اصلا مطرح نشده و من فکرمی کنم نام بانک سرمایه به همین صورت نام زیبایی است.

مدیرعامل بانک سرمایه در همین خصوص اظهار داشت: باتوجه به اینکه شرکت های وابسته به صندوق ذخیره فرهنگیان مالک کمتر از 50 درصد سهام بانک سرمایه هستند نمی توانند نام بانک را تغییر دهند مگر اینکه بتوانند آراء اکثریت هیئت مدیره را به دست آورند. 

حیدرآبادی پور درخصوص این احتمال که آیا بانک سرمایه ممکن است جایگزین بانک ملی در پرداخت حقوق کارکنان آموزش و پرورش شود گفت: بانک ملی به عنوان بانک عامل پرداخت کننده حقوق فرهنگیان در تمام سال ها به ارائه خدمات پرداخته است. با توجه به اینکه بانک ملی با بیش از 3 هزار شعبه و بانک سرمایه با حدود163 شعبه در اقصی نقاط کشور به ارائه خدمات می پردازند بانک سرمایه به دلیل کمبود شعب نمی تواند رقیب بانک ملی باشد و پرداخت حقوق کارکنان آموزش و پرورش در بانک ملی باقی خواهد ماند.

نماینده مجلس:تغییر نام بانک می تواند به معیشت معلمان کمک کند 

فاطمه سعیدی، نماینده مجلس دهم شورای اسلامی، گفت:تغییر بانک عامل معلمان، می تواند به معیشت آن ها کمک کند. با توجه به سابقه 35 ساله خود در آموزش و پرورش، متقاضی پیوستن به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شده ام.

منزلت و معیشت معلمان به موازات هم 

وی افزود:به عنوان یک معلم که به نمایندگی مجلس رسیده ام، اولویت خود را در آموزش و پرورش، منزلت و معیشت معلمان می دانم. از نظر من، این دو به موزات هم هستند.

گام اول؛ تغییر بانک عامل معلمان

سعیدی،در پاسخ به این سوال که چه برنامه هایی را برای این کار مد نظر دارید، ابراز داشت:  برنامه هایی دارم که امیدوارم به کمک دولت و سایر همکارانم در مجلس، آن ها را اجرایی کنیم. به نظرم در گام اول، باید در تغییر بانک عامل فرهنگیان فعال بود.

وی ادامه داد: حتی حساب های همه مدارس را نیز می توان به این بانک انتقال داد تا مدارس هم بتوانند از تسهیلات بانک، به نفع مدرسه و دانش آموزان استفاده کنند. 

نبود نماینده معلم در هیات مدیره صندوق ذخیره 

سعیدی با قبول اشکال نبود بازرسی از میان سهامدارن، که معلمان هستند، بر فعالیت های صندق گفت:امیدواریم با همکاری مجلس و خود مسئولان صندوق، این مشکل رفع شود و صندوق، با شفافیت هر چه بیشتری، خدماتش را ارائه نماید. صندوق واقعا می تواند کمک فراوانی به معلمان بکند.باید هر چه بیشتر از ظرفیت های این صندوق استفاده کرد.

تغییر واریز حقوق فرهنگیان به بانک سرمایه جدی نیست 

یک منبع آگاه در معاونت پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش در پاسخ به خبرنگار پانا در مورد اینکه بحث تغییرواریز حقوق فرهنگیان از بانک ملی به بانک سرمایه چقدر جدی است؟ اظهار کرد: این بحث فقط به صورت خیلی جزئی در مجلس شورای اسلامی مطرح شده و هیچ بحث جدی در این زمینه صورت نگرفته است.ضمن آنکه این ظرفیت در بانک سرمایه وجود ندارد که این جابجایی صورت پذیرد.

با در نظر گرفتن همه این صحبت ها و با اندکی تامل در این ماجرا به چندین نتیجه احتمالی رسید که شاید این ها مواردی است که فرهنگیان را به خود سرگرم کنند تا آنها از بقیه مسائل دور شوند یا این شائبه را ایجاد می کند که برخی مسئولان صندوق ذخیره چنین چیزهایی را مطرح کرده اند تا فضای فکری فرهنگیان از حقوق میلیونی مدیران این صندوق زیر مجموعه آموزش و پرورش منحرف شده و سراغ تغییر بانک و گرفتن وام های احتمالی برود. 

نکته آخر اینکه مسئولان وزارت آموزش و پرورش باید به صورت جدی وارد این ماجرا شده و طی صحبت با مسئولان نظام بانکی کشور و مسئولان صندوق ذخیره این موضوع را جمع و جور کنند. 

محمد حسن نژاد